بصر Onion 💎اصغر ساگر💎

بصر ھڪ سبزي آھي، ھن جو استعمال اسان روز جي بنياد ڪريون ٿا. بصر اھڙي شي آھي جيڪو کاڌن کي ذائقيدار بنائي ٿو ۽ بيمارين جي علاج طور پڻ استعمال ٿئي ٿو.

پراڻي زماني جا ماڻهو يا ڳوٺاڻا بصر کي طبي ٽوٽڪن طور ڪتب آڻيندا ھئا. ايشيا ۾ بصر کان بغير ڀاڄي کي اڻپورو ليکيو ويندو ھيو. بصر جتي ڀاڄين ۾ ڪتب اچي ٿو، اتي بصر کي سلاد طور استعمال ڪيو وڃي ٿو.
بصر ھڪ مفيد سبزي آھي جنھن ۾ فائديمند جز گنڌڪ Sulphur ۔ معدنيات Minerals ۔ لوڻٺ Sodium ۔ پوٺو Potassium ۔ چن Calcium ۔ ماسو Protein ۔ فولاد Iron ۽ سفورو Phosphorus پاتا وڃن ٿا. ان کان علاوا بصر ۾ وٽامن سي Vitamin C وافر مقدار ۾ موجود ٿئي ٿي.

بصر جا قسم:
دنيا جي اھا ڪابہ ڪنڊ ناھي جتي بصر استعمال ٿيندو نہ ھجي. بصرن جا خاص ٽي قسم آھن جيڪي وڌ ۾ وڌ استعمال ٿين ٿا.

پيلو بصر  Yellow onion
ڦڪو بصر دنيا ۾ وڌ ۾ وڌ استعمال ٿيندڙ بصر آھي جنھن جي پيداوار بہ گهڻي مقدار ۾ لھي ٿي. ھن جي مٿين کل پيلي ٿئي ٿي ۽ اندران اڇي ٿئي ٿي.

ڳاڙھو بصر  Red onion:
ڳاڙھو بصر پوري دنيا ۾ استعمال ڪيو وڃي ٿو. ھن جو مٿيون رنگ ڳاڙھو ٿئي ٿو ۽ اندران گلابي کل ٿئي ٿي.

سائو بصر Green onion:
سائي بصر سان گڏ سايون ڀوڪون بہ ھونديون آھن پر ساين ڀوڪن جي ڪري ھن کي سائو بصر سڏيو وڃي ٿو. ھي بصر چيني کاڌن ۾ گهڻو استعمال ٿئي ٿو.

بصر جتي ھاضمي کي بھتر بنائي ٿو اتي ڪيترين بيمارين کان شفا ڏئي ٿو. ھي رت کي صاف ڪري ٿو  پٽڙو ڪري ٿو ڇوجو ڇوجو بصر ۾ گنڌيٺا Sulphides وافر مقدار ۾ موجود ٿين ٿا. بصر رت جي چاڙھ  High blood pressure کي پورو پنو ڪري ٿو ۔ پت Cholesterol کي وڌڻ نٿو ڏئي ۔ بيمارين کان محفوظ رکي ٿو ۽ خاص ڪري غدودي ناسور Prostate cancer ۾ مفيد آھي.
بصر مختلف ناسورن کان محفوظ رکي ٿو، ڇاتي جو ناسور Breast cancer ۔ آنڊ ناسور Macmillan cancer ۔ رحم جو ڪينسر Vagina cancer ۽ ڦڦڙن جي ٽي بي  Pulmonary TB کي زائل ڪري ٿو. بصر ڦڦڙن جي ڪم ڪرڻ جي صلاحيت وڌائي ٿو. بصر کي جيڪڏھن روز استعمال ڪجي تہ شڳر Sugar ٿيڻ جا امڪان نٿا رھن. وڏي ڳالھ تہ بصر موسمي ۽ وبائي بيمارين کان بچڻ لاء جسم ۾ مزاحمت پيدا ڪري ٿو.
بصر رعشي Parkinson's Disease ۽ فالج Paralysis کان بچائي ٿو، ڳلي جي وڌيل غدودن ۔ ڪاري کنگھ ۔ دم ۔ ڦڦڙن ۔ ڳلي جي بيمارين ۔ نزلي ۔ زڪام ۔ شڳر ۔ مٿي جو سور ۔ مرگهي ۽ معدي جي زخمن ۾ بصر مسيحائي ڏيکاري ٿو.
پچائي کائڻ سان بصر سائي ۔ پراڻي کنگھ ۔ سيني جي جلن ۽ بلغم جي ڄمڻ کي ختم ڪري ٿو. بصر کائڻ سان پيشاب جهالارو ٿئي ٿو ۽ الٽي ۽ آتن کي فائدو ٿئي ٿو.
بصر ۾ وٽامن سي کان سوا اھڙا قدرتي ڪيميائي مادا ٿين ٿا جيڪي جيڪي بيمارين جي خلاف جسم ۾ قوت مدافعت پيدا ڪن ٿا.
بصر ۾ ڪروميم جھڙي قدرتي ڌات ٿئي ٿي جيڪا رت ۾ کنڊ جي مقدار کي قابو رکڻ ۾ مدد ڏئي ٿي.
بغير پچائي کائڻ سان، بصر جسم کي نقصان پھچائيندڙ پت خراب پت ايل ڊي ايل LDL کي ٺھڻ کان روڪي ٿو ۽ رت جي چاڙھ ۽ دلين جي بيمارين کان محفوظ ڪري ٿو.
جڏھن پوڙھائپ وڌي ٿي تہ جسم ۾ آزاد آڪسا Free radicals وڌن ٿا ۽ جسم کي بيمارين جي ور چاڙھن ٿا. بصر آزاد آڪسن Free radicals کي گهٽائي ٿو ۽ خاص ڪري معدي جي السر کان بچائي ٿو.
ڪچو بصر روز کائڻ سان ھڏا مضبوط ٿين ٿا ۔ مني گهاٽي ٿئي ٿي ۔ تخماڻن جي صلاحيت بھتر ٿئي ٿي ۽ گڏ گڏ نظر تيز ٿئي ٿي.
فرانس ۾ بصر جو رسوبو شوق سان پيتو وڃي جنھن ڪري يورپين ملڪن جي ڀيٽ م فرانس ۾ دل جا گهٽ مرض آھن.
ٻي عالمي جنگ ۾ بصرن جو استعمال
ٻي عالمي جنگ ۾ ڊاڪٽرن جنگ جي محاذ تي زخمي ٿيندڙ سپاھين جو علاج ڪچي بصر سان ڪيو ھو. زخم تي پٽي ٻڌي ويندي ھئي ۽ ھڪ ٻن ڏينھن ۾ زخم خشڪ ٿي ويندو ھيو. روم جي بادشاھ نيرو جي باري ۾ مشھور آھي تہ ھو پنھنجي آواز کي بھتر بنائڻ لاء بصر کائيندو ھيو.

بصر جا فائدا:
⏪بصر کي گهوٽي لپري وانگر زخم تي ٻڌجي تہ ٻن ڏينھن ۾ زخم ڇٽڻ شروع ٿي وڃن ٿا.
⏪جيڪڏھن ڪو ڪيڙو ۔ وڇون ڏنگ ھڻي تہ بصر جو پاڻي۽ نوشادر ملائي ڏنگ جي جڳھ تي ھڻجي تہ سوزش ھلي ويندي.
⏪اکين جي ساڙي ۔ سفيدي ۽ موتيي جي ابتدا ۾ بصر جو پاڻي ۽ ماکي ملائي ڊراپر ۾ وجهجي. اک ۾ 2 ڦڙا وجهجن.
⏪بصرن کي گهوٽي وارن کي ھڻجي تہ وار مضبوط ٿيندا ۽ ڪونہ ڪرندا.
⏪بدن تي ڪارا داغ ھجن تہ انهن کي بصر جو پاڻي ھڻندو رھجي.
⏪بصر جي پاڻي جا 2 ڦڙا ڪن ۾ ٽپڪائڻ سان ڪن جو درد ختم ٿي وڃي ٿو.
⏪ جيڪڏھن چمڙي سڙي پوي تہ ان تي بصر جو پاڻي ھڻجي.
⏪جيڪڏھن ڪنڊو لڳي تہ بصر جي لپري ان کي ٻڌي رکجي تہ ڪنڊو نڪري ايندو.
⏪بصر جو پاڻي ۽ موم ملائي رکجي. ھي چھري جي داڻن ۽ گهنجن کي ختم ڪري ٿو.

وڌيڪ پڙهو

رت جو لاٿ Low blood pressure 💎اصغر ساگر💎

رت جو چاڙھ High blood pressure يا وڌ مٿ دٻاء Hypertension جتي نقصانڪار آھي اتي رت جو لاٿ بہ خطرناڪ آھي. رت جي لاٿ Low blood pressure يا گهٽ دٻاءُ Hypotension ۾ ضروري ناھي تہ سنگين ھجي. رت جي لاٿ جو وڏو سبب پوٽيشم جي کوٽ آھي ان جو پوراء ڪندو رھجي. جڏھن بہ رت جي لاٿ جو مسئلو ٿئي تہ ڊاڪٽر سان رجوع ڪجي. رت جي لاٿ جون نشانيون ھي آھن.

خشڪي Dehydration:

خشڪي جي نتيجي ۾ رت جي دورو گهٽ ٿي وڃي ٿو ۽ رت جو لاٿ رھي ٿي. خشڪي اڃ جي شدت محسوس ڪرڻ واري صلاحيت کي متاثر ڪري رت جي لاٿ جو سبب بنجي ٿي.

نظر ڌنڌلي ٿيڻ:

رت جي لاٿ جو وڏو اثر نظر تي پوي ٿو ۽ نظر ڌنڌلي ٿي وڃي ٿي جنھن جا اثر ڊگهي عرصي تائين برقرار رھن ٿا.

مٿو ڦرڻ:

ويٺي اوچتو اٿڻ سان مٿو ڦري تہ ھي رت جي لاٿ جي نشاني آھي. لڳاتار ھن حالت رھڻ سان سنگين نتيجا نڪري سگهن ٿا.

ڌيان مرڪوز نہ ٿيڻ:

ڇڪتاڻ ۔ مصروفيتون ۔ ننڊ جي کوٽ ۔ دل لھڻ اھي رت جي لاٿ جون نشانيون آھن ۽ ھن حلت ۾ ڌيان ھڪ جڳھ تي نٿو رھي. ھن جو سبب ھي آھي تہ رت دماغ ڏي مناسب مقدار ۾ نٿو پھچي جنھن جي ڪري دماغ جا گهرڙا غذائيت کان محروم ٿي وڃن ٿا.

دل جي ڌڙڪن تيز ٿيڻ:

دل جي تيز ڌڙڪن جو سبب لڪل عارضا ٿي سگهن ٿا. جڏھن دل ۾ مناسب مقدار ۾ رت نہ ھجي تہ دل جو ڌڙڪو وڌي وڃي ٿو ۽ رت جي لاٿ جي ڪري ڪم تي دل نٿو لڳي ۽ ڌيان ھڪ ھنڌ ٽڪيل نٿو رھي.

غشي طاري ٿيڻ:

سنگين معاملن ۾ جڏھن اوچتو رت جي لاٿ رونما ٿئي تہ غشي طاري ٿي سگهي ٿي ڇوجو دماغ ڏي ويندڙ رت جي مقار گهٽ ٿي وڃي ٿي ۽ غشي طاري ٿي وڃي ٿي.

ٿڪ:

ھر وقت ٿڪ رھڻ رت جي لاٿ جي نشاني آھي. جڏھن رت ۾ رتول پٿ Haemoglobin جي کوٽ ٿي وڃي ٿي تہ رت جي لاٿ ڪر کڻي ٿي.

وڌيڪ پڙهو

شڳر Sugar 💎اصغر ساگر💎

چثپٽا کاڌا ۔ سڻڀيون غذائون ۔ سوڍا مشروب ۽ بازاري شيون صحت کي متاثر ڪن ٿيون ۽ بيماري جي ور چاڙھين ٿيون جن مان شڳر جي بيماري بہ ھڪ آھي. شڳر اھڙي بيماري آھي جيڪا دل جي دوري ۔ دل جي چاڙھ ۔ انڌپڻ ۽ چيلھ کان گوڏن تائين بيماريون ڏئي ٿي. شڳر کي معمولي نہ سمجهجي ۽ ھن جي تشخيص ٿيڻ تي پرھيز سان گڏ شڳر پرک ڪرائيندو رھجي. شڳر جون نشانيون ھي آھن.

سستي:

سستي جا ڪافي سبب آھن. ننڊ نہ اچڻ ۔ سڄو ڏينھن سست رھڻ ۔ غذا کائڻ کان پوء جسم جو کاڌي کي صحيح نموني ھضم نہ ڪرڻ ۽ کاڌي کان پوء توانائي محسوس نہ ڪرڻ اھي سڀ شڳر جون علامتون ٿي سگهن ٿيون.

بک ۽ اڃ وڌيڪ لڳڻ:

شڳر جي مريض کي بار بار بک ۽ پياس لڳي ٿي جنھن جو سبب جسم رت ۾ مٺاڻ Gulucose جي وڌيڪ مقدار کي استعمال ڪري نٿو پائي ۽ نڪي ان کي ٻاھر ڪڍي سگهي ٿو ڇوجو مٺاڻ Glucose کي ٻاھر ڪڍڻ لاء پاڻي جي ضرورت پوي ٿي جنھن جي ڪري جسم تمام گهرڙن جو پاڻي استعمال ڪري ٿو، اھڙي طرح مٺاڻ Glucose سان سان اھم غذائي جزا ضايع ٿي وڃن ٿا جنھن جي نتيجي ۾ بار بار بک ۽ اڃ لڳي ٿي.

بار بار پيشاب اچڻ:

جڏھن جسم وڌيڪ مٺاڻ Glucose کي خارج ڪرڻ لاء تمام گهرڙن جو پاڻي خارج ڪرڻ لڳي ٿو تہ گردن کي صاف پاڻي ۽ ان کي جذب ڪرڻ لاء وڌيڪ محنت ڪرڻي پوي ٿي ۽ ان کي خارج ڪرڻ لاء توھان کي جلدي جلدي واش روم ۾ وڃڻو پوي ٿو. ڏينھن رات انهي ڪيفيت ھجڻ ڪري جسم خشڪي Dehydration سان گڏ ٿڪ جو شڪار ٿي وڃي ٿو ۽ سڄي رات ننڊ نٿي اچي.

ڇوت Infection:

شڳر ۾ ڇوت Infection اڪثر ڪري فرجي اوڄن ۾ ٿئي ٿي پر ھي جسم جي ٻين حصن تي بہ ٿئي ٿي ڇو جو ھي نشاستو پيشاب ۔ ٿڪ ۽ پيشاب ۾ شامل وڌيڪ کنڊ کي کائي ٿو، ان ڪري مرد بہ ان جا شڪار ٿي سگهن ٿا. ھي ڇوت ڪڏھن جسم تي اچي ٻين حصن تي اچي ٿو ۽ ڪٿي وڌيڪ ٿي وڃي ٿو جتي پوسل وڌيڪ رھي ٿي. شڳر جي مريضن ۾ ھن ڇوت Infection ٺيڪ ٿيڻ ۾ وقت لڳي ٿو.

ڌنڌلو نظر اچڻ:

اکين کي بہ صحيح ڪم ڪرڻ لاء پاڻي جي ضرورت پوي ٿي. شڳر جي ڪري اکين ۾ پيدا ٿيندڙ خشڪي جي ڪري نظر ڌنڌلي ٿي وڃي ٿي. صحيح ۽ بروقت علاج نہ ڪرڻ تي شڳر جي ڪري تنتن کي نقصان پھچي ٿو جنھن جي نتيجي ۾ بينائي گهٽ ٿي وڃي ٿي.

زخم نہ ڀرجڻ:

شڳر واري کي ٿوري زخم يا ڪٽ اچڻ تي ان کي ڇٽڻ ۾ دير لڳي ٿي ڇوجو مٺاڻ Glucose جي وڌيڪ مقدار زخم ڀرڻ جي عمل کي سست ڪري ڇڏي ٿي. ٻئي طرف زخم ۾ پلجندڙ جيوڙا گلوڪوز ۾ ۾ پلجندا رھن ٿا ۽ زخم کي مشڪل سان ڇڏين ٿا نتيجي طور زخم نٿو ڀرجي پر وڌيڪ پکڙي ٿو.

وزن گهٽ ٿيڻ:

سڀ ڪجھ کائڻ باوجود وزن گهٽ رھڻ شڳر جي نشاني آھي ڇوجو شڳر جي مرض ۾ جيڪو ڪجھ کائجي ٿو، جسم ان مان توانائي حاصل ڪرڻ بجاء چرٻي جلائيندو رھي ٿو جنھن جي نتيجي ۾ سڀ ڪجھ کائڻ باوجود وزن تيزي سان گهٽ ٿيندو رھي ٿو.

پيرن ۽ ٽنگن جو سڄڻ:

شڳر رت جي نالين کي سخت ڪري ٿو گڏوگڏ نسن کي نقصان پھچائي ٿو جنھن جون نشانيون پيرن ۽ ٽنگن ۾ ظاھر ٿين ٿيون. رت جي گردش دوران رت جي کوٽ ۽ نسن جي خرابي چمڙي جي السر ۽ ڇوت جو سبب بنجي ٿي جيڪا ٺيڪ نٿي ٿئي يا ٺيڪ ٿيڻ ۾ وقت وٺي ٿي. ان ڪري شڳر جي مريض کي اندازو لڳائڻ گهرجي تہ پير ۾ ڪيتري تڪليف آھي.

مھارون سڄڻ:

شڳر جو مرض قوت مدافعت کي گهٽ ڪري ٿو نتيجي طور جراثيم جو مقابلو ڪرڻ مشڪل ٿي وڃي ٿو. ماحول ۾ چوطرف جراثيم رھن ٿا جيڪي منھن ۾ داخل ٿي وڃن ٿا. جراثيم پوسل ۽ ڏندن جي سوراخن ۾ رھڻ پسند ڪن ٿا نتيجي طور ڏند جراثيمن جي رھڻ جي جڳھ ٿي وڃن ٿا ۽ وات جي ڇوت جو سبب بنجن ٿا. جيڪڏھن شڳر جي مريض جون مھارون سڄن ٿيون ان کي جلدي ڊاڪٽر سان رابطو رکڻ کپي.

وڌيڪ پڙهو

پِس تيزاب Uric Acid 💎اصغر ساگر💎

پِس تيزاب جوڙ C₅H₄N₄O₃ سان ڪاربان ۔ نيٽروجن ۔ آڪسيجن ۽ ھيڊروجن جو سَھس۔ڦيرو مرڪب آھي. اھو اوڻا ۽ لوڻ جوڙي ٿو جن کي پِسيٺا ۽ تيزابي پِسيٺا جيئن اَمُوني تيزاب پِسيٺو. پيشِيڻ پيشيڻي مُکڪَڙيُن جي گهرڙبدل ڀڃ ڊاھ جي اپت آھي ۽ پيشاب جو وچولو جزو آھي.

Uric acid is a heterocyclic compound of carbon, nitrogen, oxygen, and hydrogen with the formula C₅H₄N₄O₃. It forms ions and salts known as urates and acid urates, such as ammonium acid urate. Uric acid is a product of the metabolic breakdown of purine nucleotides, and it is a normal component of urine.

Uric acid  پِس تيزاب ۔ پِش تيزاب

Heterocyclic compound

سَھس۔ڦيرو مرڪب ۔ مُختلف ڦيري وارو مرڪب

Ions  اوڻا ۔ اُڻڪر

لوڻ   Salts

Urates  پِسيٺا ۔ پِشيٺا

تيزابي پِسيٺو ۔ تيزابي پِشيٺو  Acid urate

Metabolic breakdown

گهرڙ بدل ڀڃ ڊاھ ۔ گهرڙن جي بدلجڻ واري ڀڃ ڊاھ

Purine nucleotides

پيشيڻي مُکڪَڙا ۔ پيشيڻي مُکمَرڪزا - پيشِي مُکڪَڙا ۔ پيشِي مُکمَرڪزا

Component  جُزو

وڌيڪ پڙهو

نِڦرو Nephron 💎اصغر ساگر💎

نِڦرو بڪي جي خُوردبِين جوڙجڪ ۽ ڪارجي ايڪو آھي. اھو بُڪياتي جسم ۽ بُڪياتي نلي مان مرتب ٿيل آھي. بڪياتي جسم وار نلين جي ڳڇي تي مشتمل آھي جنھن کي گِگولو ۽ گهيريندڙ ڪُپيڙو سڏجي ٿو

The nephron is the microscopic structural and functional unit of the kidney. It is composed of a renal corpuscle and a renal tubule. The renal corpuscle consists of a tuft of capillaries called a glomerulus and an encompassing Bowman's capsule.

Nephron  نِڦرو ۔ نيفرو ۔ نيفران

Microscopic structural

خوردبين جوڙجڪي

Functional unit  ڪارجي ايڪو

Renal corpuscle

بُڪياتي انگ ۔ بُڪياتي جسم

Renal tubule  بڪياتي نلي

ڳُڇو ۔ مُچو  Tuft

Glomerulus  گِگولو ۔ ھودڙو

Bowman's capsule

ڪُپيڙو ۔ برومين ڪيپسول

وڌيڪ پڙهو

پيشيڻ Purine 💎اصغر ساگر💎

پيشيڻ ڪيميائي مرڪب جو نمونو آھن اھي کاڌن ۽ مشروبن ۾ پاتا وڃن ٿا جيڪي وچولي مناسب غذا جو حصو آھن. کاڌن جو ننڍو تعداد پيشيڻن جون گهاٽيون حدون رکن ٿيون جيئن سامونڊي کاڌا ۔ انگي گوشت ۽ ڪوحلي شراب خاص ڪري بيئر. ماڻهو جن کي پيشيڻن کي گهرڙبدل ڪرڻ ۾ تڪليف ٿئي ٿي جيئن سَرپِس ۽ نُقرَس وارا ماڻهو، اھي کي صلاح آھي تہ اھي انهن کاڌن جو واھپو گهٽ ڪن.

Purines are a type of chemical compound found in foods and drinks that are part of a normal diet. A small number of foods contain concentrated levels of purines, such as seafood, organ meats and alcoholic beverages, especially beer.

People who have trouble metabolizing purines, such as people with hyperuricemia or gout, are advised to limit consumption of these foods.

Purine  پيشيڻ  - پُوريڻ ۔ پيشيڻو ۔ پُوريڻو - پيشو

پيشيڻا ۔ پورِيڻ ۔ پيشيڻو ۔ پوريڻو - پيشا  Purine

Chemical compound  ڪيميائي مرڪب

Normal diet  وچولي مناسب غذا

گهاٽيون حدون  Concentrated levels

Seafood  سامونڊي کاڌا

انگي کاڌا ۔ عضوي کاڌا  Organ meats

Alcoholic beverages  ڪوحلي شراب

Metabolizing purines

پيشيڻ کي گهرڙ بدل ڪرڻ

Hyperuricemia  سَرپِس ۔ پيشاب وڌڻ

نُقرس ۔ سنڌن جو سور   Gout

وڌيڪ پڙهو

ڪارو مادو Dark matter 💎اصغر ساگر💎

عدم کي ڪجھ بہ نہ چئبو آھي. ائين کڻي چئجي عدم لاموجود آھي. اسان عدم کان آياسين، ھتي موجود آھيون ۽ لاموجود ڏي وينداسين. عدم ۽ لاموجود جو سفر ھر ڪنھن سان ڳانڍاپيل آھي. جنھن کي اسان لاموجود سفر چئون ٿا اھو ڪائنات ۾ موجود آھي ڇوجو اسان لاموجود کان آياسين ۽ موجود اظھار ٿياسين. ڪائنات لاموجود ۽ موجود سفر جي ڳانڍاپي سان پنھنجي اڪاين کي مربوط ڪيون پنھنجو اظھار ڪري ٿي پئي. ڪي شيون موجود آھن جن کي ڏسون ٿا ۽ ڪي شيون لاموجود آھن جن کي ڏسي نٿا سگهون پر احساسن جي ادراڪ سان انهن جي پتي جي ڄاڻ رھي ٿي.

فزڪس جا شاگرد جوڙاپت Pair Production ۽ فنا Annihilation جي تجربي شدھ حقيقت کان ضرور واقف ھوندا. جڏھن ھڪ فوٽان Photon ڪنھن نيوڪلي Neuclei سان ٽڪرائي ٿو تہ 2 ليپٽان Lepton پيدا ٿين ٿا جن ۾ ھڪ اليڪٽران Electron سڏرائي ٿو ۽ ٻيو پازيٽران Positron  سڏائي ٿو. فوٽان مادي جو ذرو ناھي يعني فوٽان مادو ناھي ان جي ٽڪراء سان اليڪٽران پيدا ٿين ٿا جيڪي مادي جا ذرا آھن. مطلب عدم موجود مادو  Matter out of nothing پيدا ٿي ويو. جيڪي ماڻھو ڪوانٽم فليڪچوئيشن Quantum fluctuation کان باخبر آھن اھي ڄاڻن ٿا مادي جي عدم مان پيدا ٿيڻ تي موجودھ دور جي فزڪس کي يقين آھي.

ھاڻي ڪجھ ڪئار Quarks وٺو ۽ ڪجھ ليپٽان Lepton (اليڪٽران) وٺو انهن جي ميلاپ سان نئون ايٽم Atom تخليق ڪري سگهجي ٿو. ڪيڏي عجيب ڳالھ آھي نئون ايٽم تخليق ڪرڻ ڄڻ تہ مادو تخليق ڪرڻ آھي ڄڻ ڪائنات تخليق ڪرڻ آھي.

بھترين اندازا ٻڌائن ٿا ڪائنات ۾ ڪل ايٽمن جي تعداد ھڪ کان پوء ايندڙ انهن ٻڙين جي برابر عددن جيتري آھي. جيڪڏھن ڪائنات جي موجود ستارن ۽ سيارن جو مادو جمع ڪجي تہ ھن ڪائنات ۾ مادي ۽ توانائي جي ڪل مقدار 0.5 بيھي ٿي يعني پورو ھڪ فيصد بہ نہ صرف ھڪ جي اڌ جيترو. جيڪڏھن ھيڊروجن گئس بہ جمع ڪئي وڃي جيڪا ستارن ۽ سيارن جي خلا جي درميان ٿئي ٿي جنھن کي اسان روشني جي موجودگي ۾ ڏسي نٿا سگهون ان کي ملائي ڪائنات ۾ موجود مادو ۽ توانائي 4 فيصد بيھي ٿو.

 باقي 96 فيصد ڪارو مادو ۽ ڪاري توانائي آھي جنھن کي اسان ڏسي نٿا سگهون.

(1) 4 سيڪڙو عام مادو

(2) 23 سيڪڙو ڪارو مادو

(3) 73 سيڪڙو ڪاري تونائي.

(4) ڪاري مادي جي عمر 13.7 ارب سال

1920ع تائين سائنسدانن کي ڪھڪشائن جي خبر نہ ھئي. ھبل دوربين ذريعي سائنسدانن کي اڻ کٽ پکڙندڙ ڪھڪشائن جي خبر پئي نہ تہ پھرين ھڪ ڪھڪشان جو تصور ھيو جنھن ۾ اسان رھون ٿا.ان کان پوء بگ بينگ ۽ بليڪ ھولن جا تصور اڀري آيا.

ھاڻي اسان کي پھرين ڪشش ثقل کي سمجهون ٿا جيئن اسان کي ڪاري مادي جي وڌيڪ اھميت جي خبر پوي تہ ڪيئن ڪارو مادو پاڻ ۾ وڏي ڪشش ثقل رکي ٿي انهي سان گڏ وڏي ڌڪ رکي ٿو ۽ بي انتھا تيزي رکي ٿو جيڪي عمل ڪشش ثقل ۾ موجود ناھن.

ھي ڪائناتون ھڪ ٻئي کان ڀڄنديون پري ٿينديون رھن ٿيون ڇا اتي توانائي سان پوراء ٿئي ٿو يا ڪشش ثقل سان. ايڏي وڏي ڪائنات جي پکڙجڻ لاء ڪشش ثقل تمام گهٽ آھي ان جو گهڻو مقدار کپي. اسان جي ڪائنات جو سمورو مادو بہ ملي ان جو پوراء نٿو ڪري سگهي. تہ پوء اھا ڪھڙي طاقت آھي جيڪا مادي کي ھڪ ٻئي پرتي ڌڪي رھي آھي.

ڪشش ثقل ڪنهن بہ صورت ۾ ڪائنات جو بنيادي فورس نہ آهي پر هڪ هنگامي حقيقت آهي جيئن گرميءَ جو درجو هڪ هنگامي نتيجو آهي جيڪو خوردبيني ذرڙن جي چرپر مان اڀري ٿو. ٻين لفظن ۾ ڪائنات ۾ جيڪو ڪجھ ٿي رهيو آهي انهيءَ ۾ ڪشش ثقل هڪ سائيڊ افيڪٽ آهي نہ ڪي سبب. ڪاري مادي جو نظريو خلا Space، وقت Time ۽ ڪشش ثقل Gravity واري نطريي کي يڪسر تبديل ڪري رھيو آھي.

ڪاري مادي جي نظريي اڀرڻ سان اسان مشاهدي هيٺ ايندڙ ڪائنات کي ڏسون ٿا تہ ڪارو مادو ڪائنات جي اندر ڪھڪشائن ۾ موجود ڪشش ثقل Gravity، مادي Matter ۽ گيس Gas جي مجموعي قوت کان وڌيڪ آهي.

ڪاري مادي جو نظريو انقلابي نظريو آھي جيڪو خلا Space ۔ وقت Time ۽ ڪشش ثقل Gravity تي ٻيھر سوچڻ جي دعوت ڏئي ٿو ۽ جھڙوڪر آئينسٽائين جي ڪشش ثقل واري نظريي کي رد ڪري ٿو.

ڪنھن بہ مادي يا شي کي ڏسڻ لاء ضروري آھي تہ اھو مادو روشني کي پاڻ ۾ جذب ڪري ٿو يا خارج ڪري ٿو. جيڪڏھن اھو مادو روشني خارج ڪري تہ اھا شي اسان کي رنگين نظر ايندي، اھو مادو جيڪڏھن روشني کي جذب ڪندو تہ اھا شي ڪاري نظر ايندي. پر اھي علامتون ڪاري مادي ۾ موجود ناھن باقي ڪارو مادو ڪشش ثقل جي تمام وڏي مقدار فراھم ڪري ٿو. ھي مادو لڪل آھي. ڪشش ثقل فراھم ڪرڻ جي بنياد تي ڪارو مادو مختلف ڪھڪشائن جي ترتيب رکيون ويٺو آھي. ڪاري مادي جي ڪري تارا ۽ سيارا ڪھڪشان نٿا ڇڏين. ڪائنات وسيع آھي ڏينھون ڏينھن پکڙجي رھي آھي. اسان جا ستارا ۽ سيارا ڪھڪشان کي ڪاري مادي جي ڪري نٿا ڇڏن جيڪو کين سڪ پڪڙيون بيٺو آھي.

اسان ڄاڻون ٿو ڪائناتون لڳاتار وڌيڪ پکڙجي رھيون آھن. انهن جي پکيڙ جي رفتار کي ڪيئن ماپجي؟ حاضر دور جي فلڪياتدانن وٽ رفتار جي پيمائش جو ھڪ طريقو رھيو اھو ھيو سپرنووا جي ڦٽجڻ جو منظر. سپرنووا ڌماڪو ھڪ مرندڙ ستاري جو آخري ڌماڪو ٿئي ٿو جنھن کان پوء ڦاٽي پوي ٿو ۽ تمام وڏو شعلو طاقتور دوربينن ذريعي آسمان تي ڏسي سگهجي ٿو. سپرنووا جو ھي قسم ڪائنات جي پکيڙ جي رفتار جي پيئمائش جو مناسب ترين وسيلو آھي.

ھن ٽيڪنڪ جو طريقو ھن ريت ھيو جيڪڏھن سپرنووا وڌيڪ چمڪ ۽ ڌماڪي سان ڦاٽي ٿو تہ اھو ويجهو آھي جيڪڏھن مدھم چمڪ ۽ ڌماڪي سان ڦاٽي ٿو تہ دور آھي. پيمائش جو ھڪ ٻيو طريقو جڏھن ستارا اسان جي ويجهو اچن ٿا تہ اھي نيرا نظر اچن ٿا جڏھن ستارا اسان کان دور وڃن ٿا تہ اھي ڳاڙھا نظر اچن ٿا جيترو تارو گهڻو ڳاڙھو اھو اسان کان اوترو دور وڃي ٿو. ڪھڪشائون ڳاڙھيون نظر اچن ٿيون مطلب اسان کان دور آھن. جڏھن اسان ھڪ رخ ۾ ٻہ ڪھڪشائون ڏسون ٿا ھڪ گهٽ ڳاڙھي ۽ ٻي گهڻي ڳاڙھي اسان چوندا آھيون گهڻي ڳاڙھي ڪھڪشان گهٽ ڳاڙھي ڪھڪشان کان دور وڃي رھي آھي اسان کان بہ. ھڪ ڪھڪشان ٻي ڪھڪشان کان ٻيڻي يا وڌيڪ رفتار سان دور ٿي رھي آھي. ان ڪري ڪھڪشان جو رنگ ان جي رفتار کي ظاھر ڪري ٿو.

ڪھڪشائن جي پيمائش جي ٻنهي طريقن تي سائنسدانن ۾ ڪوبہ اختلاف ناھي. 1998ع ۾ اھا ئي ٽيڪنڪ استعمال ڪندي ٻہ وڏا تجربا ڪيا ويا جنھن ۾ ڏور کان ڏور سپرنووا جي رفتار جو مطالعو ڪيو ويو. تجربن مان معلوم ٿيو تہ ڪائنات جي پکيڙ وارن نظرين مطابق پيش ڪيل پيشنگوين جي نسبت ڪائنات جي سڀ کان دور سپرنووا قدرن وڌيڪ مدھم ھيو مطلب ستارا فاصلي کان وڌيڪ گهڻو گهڻو دور ھيا. اھڙو نتيجو ڏسي ماھر تجسس ۾ پئجي ويا. ايستائين سمجهيو پئي ويو تہ ڪشش ثقل صرف قوت آھي ۽ ستارا ڏور کان ڏور وڃن ٿا پيا ان ڪري ئي ڪائنات جي پکيڙ جي رفتار سست کان سست ٿيندي پئي وڃي اھو ئي حساب ڪتاب لڳائي 1998ع جا تجربا ڪيا ويا. سائسدانن کي يقين ھيو تہ انهن ڏور کان ڏور موجود سپرنووا جي فاصلي جو اندازو ڪشش ثقل جي عددي شمار سان لڳايو ھو جيڪو بلڪل درست ھيو پر ھاڻي سپرنووا اندازي کان وڌيڪ مدھم نڪتو تہ سائنسدانن کي وڌيڪ حيرت وٺي وئي ڄڻ ڪائنات جا ستارا ڪشش ثقل مطابق لڳايل اندازن تي پورا نہ اتريا. حيرت وارا تجربن مطابق ڪائنات جي پکيڙ جي رفتار گهٽ نٿي رھي آھي پر وڌي رھي آھي.ھن نتيجي سائنسدانن کي چڪرائي ڇڏيو. انهن جي نظريي مطابق ھنن جي حساب سان ڪائنات جي رفتار کي وقت جي حساب سان سست ٿيڻ کپندو ھيو پر 1998ع جو تجربو ڊيٽا حاصل ڪيل پراڻي تجربي جي نفي ڪري رھيو ھو. نتيجو اخذ ڪيو ويو تہ ڪائناتون جنھن حساب سان ھڪ ٻئي کان دور وڃي رھيون آھن ۽ جنھن تيزي سان انهن جي رفتار وڌي رھي آھي ان مان انهن کي معلوم ٿيو تہ ڪھڪشائن کي ھڪ ٻئي کان ڌڪي پري ڪرڻ واري ھڪ ٻئي قسم جي ڪشش ثقل آھي جيڪا شين کي ھڪ ٻئي کان ڌڪي دور ڪري ٿي.

 ان کي اسان ڌڪ ڪشش ثقل (قوت دفع واري ڪشش ثقل) Repulsive Gravity چئي سگهون ٿا. نھايت حيرت جي ڳالھ آھي جڏھن آئنسٽائن نظريو اضافيت General thery of relativity پيش ڪيو تہ ھن پنھنجي مساوات ۾ ستارن کي ھڪ ٻئي کان پري رکڻ لاء Cosmological Constant ڏنو ھو يعني آئنسٽائن بہ  ڌڪ ڪشش ثقل فرض ڪئي ھئي. ھن کي فرضي ڪشش ثقل جي ان ڪري ضرورت پيش آئي جو خلا مادي جي قربت ۾ ڏوڙ کائي ٿي ۽ ڪشش ثقل کي قوتي ڪشش بنائي ٿي. ھن ڄاتو پئي تہ ڪشش ثقل جي ڪشش ڪنھن ڌڪ ڪشش ثقل جي غيرموجودگي ۾ ڪائنات کي واپس پوئين پير ڇڪي سڪيڙي ڇڏيندي. پر بعد ۾ ھبل ٻڌايو تہ ڪائنات تيزي سان ٻاھر پکڙجي رھي آھي تہ آئنسٽائن پنھنجي ڪاسمولوجيڪل ڪانسيپٽ کي مساواتن مان ڪڍي ڇڏيو ۽ ان کي پنھنجو عظيم غلطان  Biggest Blunder سڏيو پر ھاڻي جي تجربن مان پتو پيو آھي تہ اسان جي مشاھدن جي تسڪين ان وقت تائين ممڪن ناھي جيستائين اسان اسان ڌڪ ڪشش ثقل Repulsive Kind of Gravity جھڙي ڪشش کي تصور ۾ نہ آڻيون ڄڻ تہ آئنسٽائن جو پھريون خيال ڌڪ ڪشش ثقل طرف مبذول ھيو. 1998ع جي تجربن بعد نين ڳالهين جو پتو پيو تہ ڪائنات جي ھر ڪھڪشان ٻاھر طرف پکڙجي رھي آھي ۽ ان جي رفتار ۾ ھر گذرندڙ وقت سان گڏ واڌ ٿي رھي آھي ايتري بي پناھ توانائي جيڪا سيارن ۽ ستارن کي بي پناھ قوت سان ٻاھر ڌڪي رھي آھي ڇا اھا ڪشش ثقل جو وسيلو ٿي سگهي ٿي؟

سائنسدان ان نتيجي تي پھتا تہ ڪائنات ۾ ھڪ خاص قسم جي توانائي موجود آھي جيڪا طاقت ۾ بيحد آھي اھا ئي توانائي جيڪا فلڪي جسمن کي ٻاھر ڌڪي رھي آھي ۽ ان ئي رفتار سان تيزي پيدا ڪري رھي آھي يعني ان جي رفتار لڳاتار وڌي رھي آھي سائنسدانن موزونيت سان ان کي ڪاري مادي جو نالو ڏنو.

ڪاري مادي جو پتو ان وقت پيو جڏھن پروفيسر فرٽز وڪي قوما ڪلسٽر ڪھڪشان جو مشاھدو ڪري رھيو ھو. مشاھدي دوران ھن پاتو ڪھڪشائن جي حرڪت تمام تيز آھي يعني ڪھڪشائون ايتري تيز حرڪت ڪري رھيون آھن جو ايتري حرڪت انهن جي وس ۾ ناھي مطلب اھڙو ڪو مادو موجود آھي جو انهن ڪھڪشائن کي حرڪت ڏيڻ ۾ مدد ڪري رھيو آھي پر ڏسڻ ۾ نٿو اچي. سائنسدانن ان مادي جو نالو ڪارو مادو تجويز ڪيو. اھڙي ريت ڪاري مادي جو نظريو وجود ۾ آيو.

جڏھن اسان ڪنھن تاري کي ڏسندا آھيون تہ ستاري مان اچڻ واري روشني سڌو اسان طرف اچي ٿي. پر پنھنجي ۽ ستاري جي درميان ڪا ڳري شي رکو تہ سڌي اچڻ واري روشني سڌو اوھان طرف نہ ايندي پر اھا ڪھڪشان جي ڪري ڏوڙي ٿي ويندي جيڪو ان وڏي ڪھڪشان جي ڪاري مادي جي ڪشش ثقل جي ڪري ٿيندو. ھي بلڪل ائين آھي جيئن ھڪ اپٽيل بلور Convex lens روشني کي موڙي ٿو ان عمل کي اسان ڪشش ثقلي بلور Gravitational lensing جو عمل چئون ٿا. ھن ڪشش ثقلي بلوريت Gravitational lensing جي مدد سان اسان ڪنھن بہ ڪھڪشان جي جسامت ۽ روشني تي ڪشش ثقلي ڇڪ Gravitational pull جو اندازو لڳائي سگهون ٿا. اھڙي طرح 1998ع ۾ چوڪور  causar کان اچڻ واري روشني مڙي رھي ھئي سائنسدانن جي مشاھدي ڪرڻ تي معلوم ٿيو تہ روشني ٻن چوڪور causar کان اچي رھي آھي حقيقت ۾ اھا ھڪ آھي جيڪا روشني کي موڙي رھي آھي ائين ڪاري مادي جي موجودگي يقيني ٿي وئي.

اسان ڄاڻون ٿا ڪارو مادو موجود آھي ۽ ان ۾ ڪشش بہ موجود آھي. ڪشش ان وقت ممڪن آھي جڏھن ڪنھن آبجيڪٽ جو مايو Mass يقيني ھجي تہ بغير مايي جي ڪنھن شي جي ڪشش ثقل نٿي ٿئي. ڪارو مادو ڪائنات جي رازن مان ھڪ راز آھي جنھن کي ڏسي نٿو سگهجي پر ڪاري مادي جي ڪشش ثقل جي جاچ ڪري سگهجي ٿي ڇوجو ان ڪشش ثقل جي ڪري ڪھڪشائن جي رفتار بہ متاثر ٿئي ٿي. ڪارو مادو اھو واحد مادو آھي جيڪو ھڪ ٻئي وٽان گذري ٿو پر ٽڪرائي نٿو ۽ ڪارو مادو سڄي ڪائنات ۾ موجود آھي ۽ اسان جي آسپاس بہ.

    ڪارو مادو نظر نٿو اچي ۽ ھر ھنڌ موجود آھي پر ڳولجي سوال ذھن ۾ اچي ٿو ۽ اتي جواب اڀري ٿو. روشني جا شعاع مادي جي قريب گذرن ٿا تہ اتي موڙ کائن ٿا جنھن کي ڪائناتي موڙ Universal curvature سڏيو وڃي ٿو يعني روشني جا شعاع جڏھن ڪنھن گرھ جي قريب گذرن ٿا تہ اتي موڙ کائن ٿا. سائنسدانن ڪائنات ۾ روشني جي پيدا ٿيندڙ موڙن Curves جو مطالعو ڪيو انهن کي پتو پيو تہ دور پولارن مان سيارن جي حصن کي لڳي روشني جا شعاع موڙ کائن ٿا جڏھن تہ اتي ڪابہ شي موجود ناھي. اتي اھا روشني موڙ ڇو ٿي کائي؟. روشني گرھن جي حصي سان لڳي موڙ کائي ٿي لڳي ٿو اتي جسم موجود آھي پر اسان ڏسي نٿا سگهون. انهن موڙن جي بنياد تي ڪاري مادي جا نقشا ٺاھيا ويا.

 انهي مان ثابت ٿيو تہ ڪارو مادو موجود آھي ۽ ڪارو مادو ۽ ڪاري توانائي ھر جڳھ موجود آھن. انهن جا ڪروڙين ذرڙا اسان جي جسم مان آرپار گذرن ٿا پر اسان ڏسي ۽ محسوس نٿا ڪري سگهون.

ڪارو مادو پنھنجي ماھيت ۾ عام مادي کان ڪافي مختلف آھي. ھن جا ذرا اسان جي مادي جي ذرن کان ڳرا ٿين ٿا. انهن تي برقي مقناطيسي چارج بہ ٿئي ٿي. پر تجسس واري ڳالھ تہ اسان جي روشني جي شعاع سان انهن جو گڏيل اثر (تعامل) Interaction بلڪل نٿو ٿئي جيئن عام مادي جي ذرن ۾ ٿئي ٿو سواء ان جي تہ روشني شعاع ڪاري مادي جي ڪشش ثقل Gravity ۾ موڙ کائن ٿا. اھڙو ڪو ٻيو تعلق روشني جي شعاعن ۽ ڪاري مادي يا ڪاري توانائي جي درميان نٿو پاتو وڃي.

ڪھڪشائن ۾ اھڙو مادو ٿئي ٿو جيڪو نہ روشني منعڪس ڪري ٿو نڪي ڪنھن قسم جي توانائي ڪڍي ٿو پر ھي ڪھڪشائن ۾ موجود آھي ان ڪري ڪھڪشائون پنھنجي موجود شڪل ۾ موجود آھن. سائنسدانن مطابق ڪارو مادو ڪائنات ۾ ڍانچي طور ڪم ڪري ٿو. هن کي ڪارو مادو ان ڪري چيو وڃي ٿو جو عام مادي جي مقابلي ۾ هي ڪنهن بہ مادي سان عمل ڪونہ ڪندو آهي.

ڪارو مادو نہ تہ روشني جذب ڪندو آهي نہ ئي روشني خارج ڪندو آهي پر ان جي ڪشش ثقل جو اثر عام مادي تي پوندو آهي.

ڪائنات جي ابتدا ۾ ڪاري مادي ٻج وانگر ڪم ڪيو جنھن سان جڙي عام مادي کي ڪھڪشائن ۽ ٻين وڏن جسمن ٺاھڻ جو موقعو مليو. 

ان جي باري ۾ ڄاڻ صرف ان جي ڪشش ثقل Gravity جي   ڪري حاصل ٿي سگهيو.  اهو ڪشش ثقل Gravity پري تائين موجود ڪهڪشانن جي  طرفان ايندڙ روشني کي موڙي ڇڏي ٿي ان عمل کي ثقلي بلوريت يا ثقلي عدسو Gravitational lensing چيو ويندو آهي.ان عمل جي مدد سان فلڪياتي ماهرن ڪاري مادي جي  پوشيده رازن کي ظاهر ڪيو.

سائنسدان سمجهن ٿا ڪارو مادو ڪو ھڪ ڪوانٽم ذرو آھي جو عام مادي تي بلڪل اثر نٿو ڪري پر ان جو شاھديون ڪائنات ۾ موجود روشني جي ثقلي بلوريت Gravitatioal lensing جي عمل مان گذرڻ جي ڪري ملن ٿيون ڇوجو تمام مادن وانگر ھي ثقالت پيدا ڪري ٿو ۽ ھي ثقالت وڏين وڏين ڪھڪشائن جي جهنڊن ۾ روشني کي موڙڻ جو ڪم ڪري ٿي ڄڻ تہ ڪاري مادي جي بنيادي ذريعي کي دريافت ڪرڻ اڃان باقي آھي پر پڪي ثبوت  سان چئي سگهجي ٿو تہ ڪارو مادو وجود رکي ٿو.

سائنسدانن مطابق مادي جا ذرا اليڪٽران ۔ پروٽان ۽ نيوٽران نظر اچن ٿا تيئن ڪاري مادي جا ذرا ٿين ٿا اھي تمام ڳرا ٿين ٿا ۽ بيحد باريڪ بہ ۽ ھر جڳھ موجود ٿين ٿا..

پوري ڪائنات تاريڪ مادي سان ڀريل آھي اھي ھر شي مان آرپار ٿي وڃن ٿا اسان جي جسمن مان بہ. ھر وقت اسان جي جسمن مان ڪاري مادي جا ڪروڙين تاريڪ ذرڙا گذرندا رھن ٿا. اسان جي جسمن جي ڇا حيثيت آھي ڪاري مادي جا اھي ذرڙا زمين يا ٻين گرھن مان ائين گذرن ٿا جيئن ڇاڻي مان اٽو. ڪاري مادي جا ذرا عام فوٽانن Photons ۽ نيوٽرانن Neutrons وانگر .... عام ايٽم جا Nuclei ھن سان ٽڪرائي پنھنجي موجودگي جو عام طور تي اظھار نٿا ڪن. سائنسدانن ايتري عرصي ۾ ڪنھن بہ ھڪ ذري جي ٽڪراء کي نوٽ ناھي ڪيو ڇوجو ڪاري مادي جا ذرا زمين يا گرھن مان ھيٺ تائين ائين گذرن ٿا جيئن زمين جي مٿان ٻيا ذرا يعني مادي جي عام ذرن يا نيوٽرونن جي موجودگي ائين نٿي ٿئي جھڙي طرح انهن جي زمين مٿان ٿئي ٿي. سائنسدانن غارن ۾ اھڙيون ليباريٽريون نصب ڪيون آھن ۽ انهن ۾ اھڙا جاچڻا Detecter لڳل آھن جيڪي زيرو گرمي پد تي بہ ھروقت اھڙي ذرڙي کي پڪڙڻ لاء بي تاب رھن ٿا جيڪو ڪاري مادي جو ذرو ٿي سگهي ٿو.

سائنسدان ڪاري مادي جي مفروضي سان ڪافي مطمئن آھن پر ھن مھل تائين تجربن جي مدنظر ڪاري مادي جي حقيقت ھجڻ جون حقيقي گواھيون ملن ٿيون.

نوٽ :-

 ڄاڻڻ کپي تہ ڪارو مادو Dark matter ۽ ضد مادو Antimatter الڳ شي آھن. جڏھن مادو ۽ ضد مادو ھڪ ٻئي جي ويجهو اچن تہ ڌماڪو ٿيندو ۽ تمام گهڻي مقدار ۾ توانائي پيدا ٿيندي. سائنسدانن حساب لڳايو آھي ھڪ گرام ضد مادي مان حاصل ٿيڻ واري توانائي جي مدد سان ھڪ پوري خلائي راڪيٽ کي ٻاھر موڪلي سگهجي ٿو ۽ ھڪ ڪار کي سڄي زمين جو چڪر لڳرائي سگهجي ٿو.

وڌيڪ پڙهو

وڏخورو Macrophage 💎اصغر ساگر💎

وڏخورو ھڪ وڏو اڇو گهرڙو آھي جيڪو اسان جي مدافعتي سرشتي جو مڪمل حصو آھي. انهي جو ڪم خوردبين ٻاھرين جسمن جي جي جڳھ جو پتو لڳائڻ آھي ۽ انهن کي کائڻ آھي. وڏخورو مناسيت جو مرحلو استعمال ڪري جزن کي ڳڙڪائي ٿو ۽ انهن کي ھضم ڪري ٿو.

The macrophage is a large white blood cell that is an integral part of our immune system. Its job is to locate microscopic foreign bodies and 'eat' them. Macrophages use the process of phagocytosis to engulf particles and then digest them.

Macrophage

وڏخورو ۔ وڏناسو ۔ وڏکائو

Large white blood cell

وڏو اڇو گهرڙو

Integral  سڄو ۔ ڪامل ۔ پورو

Microscopic foreign bodies

خوردبين ٻاھريان جسم ۔ خوردبين ٻاھريان

 جسا

Phagocyte

مناسو ۔ منخورو ۔ منکائو ۔ مني وارو ناس ڪندڙ گهرڙو ۔ مني وارو کائيندڙ گهرڙو

Phagocytosis

مناسيت ۔ مني جي گهرڙي جو ناس ڪندڙ مرحلو

وڌيڪ پڙهو

محوري مرحلو Axial precession 💎اصغر ساگر💎

نجميات ۾، محوري مرحلو نجمياتي جسم جي گردشي محور جي رخ ۾ ڪشش ثقل۔مائل ۔ آھستي ۽ لڳاتار تبديلي آھي. خاص طور تي، اھو ڌرتي جي محوري گردش جي رخ ۾ لڳ ڀڳ 25 ھزار 7 سو 88 سالن جي ڦيري سان آھستيدار منتقلي سان منسوب ٿي سگهي ٿو.

In astronomy, axial precession is a gravity-induced, slow, and continuous change in the orientation of an astronomical body's rotational axis. In particular, it can refer to the gradual shift in the orientation of Earth's axis of rotation in a cycle of approximately 25,788 years. 

Astronomy  نجميات ۔ فلڪيات ۔ اڀيات

ڪشش ثقل۔مائل  Gravity-induced

Continuous change

مسلسل تبديلي ۔ لڳاتار تبديلي

Orientation  رخ ۔ سمت

Astronomical body's rotational axis

ڌرتي جي محوري گردش

Gradual shift

آھستيدار منتقلي ۔ آھستيدار پلاڻ

Orientation of Earth's axis of rotation

ڌرتي جي محوري گردش جي رخ ۾

In a cycle of  جي ڦيري سان

لڳ ڀڳ  Approximately

وڌيڪ پڙهو

بُقراط Hippocrates 💎اصغر ساگر💎

ترڪي ۽ يونان جي درميان سمنڊ ايجين Aegean sea موجود آھي. انهن ۾ ننڍا ننڍا ڪيئي ٻيٽ آھن. جن تي ڪڏھن يونان ۔ ڪڏھن اٽلي ۽ ڪڏھن ترڪي جي حڪومت رھي. انهن مان ھڪ ٻيٽ جو نالو ڪوس Cos آھي جيڪو ايشيائي ڪوچڪ جي ڀرسان واقع آھي. ان جزيري ۾ 460 قبل مسيح م بقراط جو جنم ٿيو. ھي اھو زمانو ھيو جڏھن يونان کي عروج حاصل ھيو. نامور ھستيون دمقراط Demo Crates ۔ سقراط Socrates ۽ افلاطون Plato ان زماني جي پيداوار آھن. تاريخ جي ستم ظريفي اھا آھي تہ بقراط جي ننڍپڻ ۽ حاصل ڪيل تعليم جو پتو نٿو پوي. صرف ايتري خبر پوي ٿي تہ ان دور ۾ توھم پرستي ۽ جادو ٽوٽڪن جو رواج ھيو. ان دور ۾ بيمارين کي ديوتائن جي نافرماني جي سبب جي ڪري آيل عذاب سمجهيو ويندو ھيو جنھن کي ٽارڻ لاء انسانن ۽ جانورن جي قرباني ڏني ويندي ھئي تہ جيئن ديوتا خوش ٿي عذاب کي ھٽائين. جڏھن ڪو ماڻهو بيمار ٿيندو ھيو تہ ڪڪڙ يا جانور قربان ڪري ان جو صدقو ڏيندا ھيا. بقراط پنھنجي دور ۾ وھمن جي نفي ڪئي ۽ عقيدن جي صريحن خلاف ورزي ڪندي بيمارين جي آسيب ۔ خريب ۔ تعويذن ۽ ٽوڻن جي انڌيري مان ڪڍي سائنسي بنيادن تي اسپتال قائم ڪئي. ھن پنھنجي علاج دوران انساني جسم جي ساخت ۽ مختلف عضون کي سمجهڻ جي ڪوشش ڪئي. بقراط ان عقيدي کي رد ڪيو تہ مرض آسمان کان اچن ٿا. ھن ان عقيدي جي بہ نفي ڪئي تہ آسمان طرفان نيڪ ماڻهن لاء آزمائش ۽ برن ماڻهن لاء سزا موڪلي وڃي ٿي. بقراط جي مشاھدي جي قوت ايتري اونهي ھئي جيترو عميق. ھن ۾ تجربن مان زبردست نتيجو حاصل ڪرڻ جي صلاحيت ھئي. بقراط جتي وڏو فلسفي آھي اتي وڏي پائي جو حڪيم پڻ آھي. بقراط پھرين پاڻي جي مزاج بابت ٻڌايو. ھن انساني جسم جي مختلف ھنڌن جي پاڻي جا اثر بيان ڪيا. ھو ڪنھن علائقي مان پاڻي کڻي ان علائقي جي ماڻهن جو مزاج ٻڌائيندو ھيو. ھن پنھنجي گهر جي ڀرسان باغ لڳايو ھو جتي مريضن جو علاج ڪندو ھيو. ان باغ جو نالو بيمارستان رکيو. ھي تاريخ جي سيني ۾ محفوظ ڪيل دنيا جي پھرين اسپتال آھي جتي ھي مريضن جو منطق جي بنياد تي علاج ڪندو ھيو.

بقراط ھڪ خوش دل ۔ سنجيدھ ۽ بردبار شخص ھيو. ھن کي پنھنجي دور ۾ ايتري عزت سان ڏٺو ويندو ھيو جو ماڻهو ھن کي ديوي ۽ ديوتائن جو اولاد سمجهندا ھيا. ھن جي بيمارستان اسپتال ۾ ڪيئي ڀيرا ھن جا مخالف ۽ دشمن علاج لاء آيا. جيڪڏھن سقراط چاھي ھا تہ انهن کي موت جي منھن ۾ ڌڪي پئي سگهيو پر ھن علاج دوران پنھنجي مسيحائي برقرار رکي. ھن علاج وقت اھو نہ ڏٺو تہ ڪير دوست آھي، ڪير دشمن آھي، ھن پنھنجي پيشي جي فرضداري کي مٿانھون سمجهيو. ھن ان بنياد تي پنھنجي شاگردن کي مريضن بابت نصيحتون ڪيون ۽ کين سڄي زندگي انهن تي ڪاربند رھڻ لاء انهن کان حلف ورتو. جڏھن ڪوبہ شاگرد ھن وٽ طب جي تعليم سکڻ ايندو ھيو، ھي ان کي شاگرد بنائڻ کان پھرين حلف وٺندو ھيو. ھن مطابق مريض جو علاج بغير ڪنھن تعصب ۔ رنگ ۔ نسل ۽ قوم جي ڪرڻ کپي. ھن مريضن جي علاج ۔ فلاح ۔ بھبود ۽ ان سان شفيق ورتاء رکڻ بابت اصول مرتب ڪري ”عھدنامو بقراط“ ڪتاب لکيو جنھن جي اھميت اڄوڪي دور ۾ بہ دائم قائم آھي. ھن جي موت 370 قبل مسيح ۾ ٿي. پنھنجي موت کان اڳ بقراط وصيعت ڪئي تہ ھن جي قبر ۾ ھن سان گڏ لوھي صندوقچي رکي وڃي جنھن ۾ ھن پنھنجا ڪتاب سانڍي رکيا ھئا. بقراط جي موت کان ڪيترا سال پوء جوليس سيزر ھن جي قبر وٽان گذريو. ھن کي ٻڌايو ويو تہ ھي حڪيم بقراط جي قبر آھي. جوليس سيزر پنھنجي دور ۾ بقراط جي وڏي تعريف ٻڌي ھئي ۽ ھي بقراط جو وڏو مداح بہ ھيو. سيزر حڪم ڏنو تہ ھن جي قبر کي اکاڙي ان جي جڳھ تي عاليشان مقبرو قائم ڪيو وڃي. جڏھن بقراط جي قبر کي اکاڙيو ويو تہ ان جي قبر مان لوھي صندوقچي برآمد ٿي. جڏھن ان کي کوليو ويو تہ ان مان ڪجھ يوناني لکيل تحريرون مليون. سيزر جلد ئي انهن تحريرن کي پنھنجي زبان ۾ ترجمو ڪرايو. ترجمي ڪرائڻ بعد سيزر کي معلوم ٿيو تہ بقراط پنھنجي ھڪ تحرير ۾ موت جي پنجويھ نشانين جي نشاندھي ڪئي آھي، جنھن شخص ۾ جيڪڏھن انهن نشانين مان ھڪ نشاني ملي وڃي تہ ان شخص جي موت ويجهي يقيني آھي. اھو ساڳيون نشانيون جوليس سيزر سکي ورتيون. جوليس سيزر انهن نشانين جي بنياد تي ڪنھن شخص کي ڏسي ٻڌائي سگهندو ھيو تہ ھن جي موت ويجهڙ ۾ واقع ٿي ويندي. 

 علم طب کي سائنسي بنيادن تي قائم ڪرڻ ۽ فروغ ڏيڻ جي ڪري بقراط کي طب جو باني سڏيو وڃي ٿو.

نامور يوناني طبيب ۔ ڏاھي ۽ فلسفي بقراط جو چوڻ آھي غذ کي دوا ۽ دوا کي غذا بنائجي.

ڪيتري ڪمال جو قول آھي جيڪڏھن ھن قول تي عمل ڪجي ھوند گهڻا عارضا دور ٿي وڃن ۽ زندگي سڦل ٿي وڃي.

بقراط جو قول آھي تہ بيماري جو علاج سڀ کان پھرين غذا سان ڪرڻ کپي. بقراط جي ان تحقيق جي تصديق ڪئي وئي آھي تہ مناسب غذا جي استعمال سان ڪيترائي پيچيدھ مرض جن ۾ دل جا عارضا شامل آھن يقيني طور تي انهن کان تحفظ حاصل ڪري سگهجي ٿو.

بقراط علاج ڪرڻ لاء نبض جي تشخيص جو علم ڏنو. ھن مطابق نبض خاموش اعلانچي آھي جيڪا باطني حالتن کي پنھنجي رفتار ۾ ٻڌائي ٿي. جيڪي حڪيم انهن تي دسترس نٿا رکڻ انهن لاء گونگي آھي.

بقراط قبضي بابت ٻڌائي ٿو تہ جھڙي طرح اجابت پيٽان نرم اچي ٿي اھا خطرناڪ آھي اھڙي طرح اجابت جيڪا پيٽان سخت اچي ٿي اھا پڻ نقصانڪار آھي.

وڌيڪ پڙهو

سچو گھ Butter ghee 💎اصغر ساگر💎

سچو گھ سون سالن کان برصغير ۾ کاڌن جي زينت رھيو آھي. اڳ ۾ سچي گھ جي ڪري زندگي ھشاش بشاش ۽ صحتمند ھوندي ھئي. ڊالڊا گھ اچڻ سان دل جا عارضا وڌيا ۽ معدي جي عمل ۾ ڪمزوري آئي. بناسپتي گھ اڳتي ھلي ڪوليسٽرول جو وڏو سبب بنيو تہ اڳتي ھلي تيل بہ بذات خود ڪوليسٽرول جو سبب بنيو.

بناسپتي گھ ۽ تيل ٻئي عضلاتي اعصابي تاثير رکن ٿا جيڪي نبضن کي سڪيڙن ٿا جڏھن تہ مينھن جو گھ اعصابي عضلاتي ۽ ڳئون جو گھ اعصابي غدي تاثير رکن ٿا جيڪي نہ ڪوليسٽرول پيدا ڪن ٿا ۽ نہ ئي دل ۽ جگر جا مرض پيدا ڪن ٿا.

ڊاڪٽر وسنت لاڊجو ڪتاب ‘Ayurveda – The Science of Self-Healing’ جا  مصنف آھن ۽ پاڻ ميڪسيڪو جي آيورويد انسٽيٽيوٽ جا ڊئريڪٽر آھن. ان مطابق سچو گھ اسان جي جسم کي چڪنائي فراھم ڪري ٿو تہ جيئن لچڪ پيدا ٿئي. ھاضمي کي درست ڪري ٿو - قوت مدافعت ۾ اضافو ڪري ٿو - معدي جي السر ۽ آنڊن جي جلن ۾ ڪمي ڪري ٿو - زخمن جي ڀرڻ جي رفتار وڌائي ٿو - ياداشت ۽ ذھانت کي تيز ڪري ٿو- جسم ۾ سرخ خلين کي وڌائي ٿو - ٻين بيمارين ۾ مفيد آھي ۽ اھو ڪافي ناھي تہ گھ ۾ وٽامن اي - وٽامن اي - وٽامن ڊي ۽ ٻيون شيون بہ شامل آھن. سچي گھ ۾ Lectose نشاستيدا مٺاڻ ۽ Milk suger کيراڻي کنڊ نٿي ٿئي. ھي cholesterol منفي بلغم کي نٿو وڌائي. گھ ۾ Conjugated Linoleic Acid يا CLA شامل ٿئي ٿو جيڪو گاھ مان حاصل ٿئي ٿو جيڪو وزن کي گهٽائڻ ۾ مدد ڪري ٿو.

عام تيل کي پچائڻ سان  ان ۾ Free radicals تڪسيدي جز پيدا ٿي وڃن ٿا جيڪي مختلف بيمارين جو سبب بنجن ٿا. ان جي ابتڙ سچي گھ ۾ Saturated bonds رچيل بندن تي مشتمل چڪنائي ٿئي ٿي جنھن جي ڪري Free radicals تڪسيدي جز  تمام گهٽ ٺھن ٿا. ان ڪري بيمارين جو خدشو نٿو رھي.

انسٽيٽيوٽ انڊين جنرل آف ميڊيڪل ريسرچ ۾ شايع ٿيل ھڪ رپورٽ ۾ ڳئون جي کير مان بنايل گھ ڪينسر کان بچاء ۾ مددگار ۽ مفيد آھي۔

ماھرن جو چوڻ آھي تہ روزانو ھڪ چمچو گھ کي پنھنجي خوراڪ جو حصو بنائجي محض ھڪ چمچو استعمال ڪرڻ سان ڪافي فائدا حاصل ٿي سگهن ٿا.

سچو گھ فائدن سان سان سرشار آھي. ھنجي جي فائدن تي سرسري نظر رکجي ٿي.

کائڻ جو ذائقو :-☆

ديسي گھ کائڻ ۾ خوشذائقہ رھيو آھي. ھزارن سالن کان استعمال ٿيندو پيو اچي.

خراب نہ ٿو ٿئي :-☆ 

ديسي گھ فرج ۾ يا ٻاھر رکڻ سان خراب نٿو ٿئي - پنھنجي ساڳي ماھيت برقرار رکي ٿو.

غذائیت :-☆ 

گھ ۾ وٽامن ڊي ۽ وٽامن اي وافر مقدار ۾ پاتا وڃن ٿا جيڪي جسم کي براھ راست نشاستو فراھم ڪن ٿا ۽ جسم کي توانائي فراھم ڪن ٿا. گھ غذائيت جي ڪري جسم ۾ جلدي جذب ٿي وڃي ٿو. گھ ۾ فيٽو ايسڊ جي وچولي درجي جي مقدار پاتي وڃي ٿي جيڪا جسم ۾ توانائي ذخيرو ڪرڻ جو اھم ذريعو آھي.

وزن ۾ ڪمي:-☆ 

دیسی گھ ۾ موجود فيٽي ايسڊ  توانائی جي نظام کي متوازن رکن ٿا - چرٻي جلائن ٿا ۽ وزن کي گهٽ ڪن ٿا.

مدافعتی نظام :-☆  

ٻين تيلن جي برعڪس گھ ۾ موجود تيزاب آنڊن ۾ وائرسن بيڪيٽريائن کي گڏ ٿيڻ نٿا ڏين ۽ ان ۾ موجود فائبر مدافعتي ھاضمي جي نظام کي بھتر بنائن ٿا.

سوزش ۽ ڪینسر :-☆ 

محققن مطابق گھ ۾ موجود جزا ڪينسر ٿيڻ کان روڪين روڪين ٿا.

بک ۾ اضافو :-☆ 

گھ ۾ موجود جزا ھاضمي جي نظام کي بھتر بنائي بک ۾ اضافو ڪن ٿا. جديد تحقيق مطابق منفي جذبات جيڪي ڪيميائي عمل جي ڪري اڀرن ٿا جن جي ڪري چرٻي گڏ ٿئي ٿي گھ ان ڪيميائي عمل کي روڪي ٿو.

وٽامن سان ڀرپور :-☆

سچو گھ وٽامن سان مالا مال ھوندو آھي. ھڪ چمچي گھ ۾ وٽامن اي (ھڏين، چمڙي اور جسماني دفاعي نظام کي بھتر بنائيندڙ)، وٽامن ڊي (ڪیلشم جذب ڪرڻ ۾ مدد ڏيندڙ)، وٽامن اي (اکين ۽ دماغ جي لاءِ بھترین) ۽ وٽامن بي (خون پٽڙو  ڪرڻ ۾ مددگار) موجود آھن، ھي اھي وٽامن آھن جن جي جسم کي ضرورت پوي ٿي.

صحتمند چرٻي :-☆

گھ ۾ رچيل چرٻي (Saturated fat) موجود ٿئي ٿي جنھن جو استعمال معتدل مقدار ۾  ڪرڻ کپي خاص طور تي انهن کي جيڪي دل جي مرضن سان ٻہ چار ھجن، مگر ان ۾ سڻڀائون تيزاب (Fatty acid) بہ موجود ٿئي ٿو جيڪو گهرڙاتي تبديلي (Metabolism) تي مثبت اثر مرتب ڪري ٿو، ھي سڻڀائون تيزاب دماغی فعل ۽ اعصابی نظام تي بہ مثبت اثر مرتب ڪري ٿو.

معدي جي لاءِ بھترین :-☆

گھ ۾ اھڙو سڻڀائون تيزاب موجود ٿئي ٿو جو غذائي نالي جو ورم گهٽ ڪري ٿو ۽ ھاضمي جي نظام کي بھتر ڪري ٿو.

غذا جي نقصانڪار جزن کي دور ڪندڙ :-☆

زیادھ درجہ حرارت ۾ پچڻ وارا کاڌا جيڪڏھن گھ مان بنايا وڃن تہ ان ۾ پیدا ٿيندڙ مضر صحت جزن Free radicals تڪسيدي جزن جي بنجڻ جي فڪر نہ ٿي رھي، جڏھن تہ سچي گھ مان پچيل  پڪوانن ۾ ائين نہ ٿو ٿئي۔

ڪینسر کان تحفظ :-☆

ڪوجیگیٽڊ لینولیس ایسڊ نالي جز جسماني وزن ۾ ڪمي ۽ رت جي دٻاء (Blood Pressure) سمیت مختلف قسم جي ڪینسر خلاف مزاحمت ڪري ٿو، تہ بہ سائنسدانن جو چوڻ آھي تہ ھن حوالي سان وڌيڪ تحقیق جي ضرورت آھي، پر ھي  واضح رھي تہ دیسي گھ ۾ قدرتي طور تي جز ڪافي مقدار ۾ ٿين ٿا۔

جلد کي ھموار ڪندڙ :-☆

گھ مان جلڻ جي ڪري زخم یا سوڄ وغیرہ لاء سچو گھ  قدرتی دوا طور  بہ متاثر حصي کي لڳائي استعمال ڪري سگهجي ٿو، ڇوتہ ھن جي ورم ۾ ڪمي اچڻ جا امڪان ٿين ٿا.

پیٽ کي ڀريل رکي ٿو :-☆

گھ ۾ موجود چرٻي پيٽ ڀرڻ جو احساس طویل وقت تائين برقرار رکي ٿي، ماھرن مطابق گھ ۾ موجود صحت بخش چرٻي پیٽ کي زیادہ دیر تائين ڀري رکڻ سان گڏ ننڊ ۾ بھتري، جسماني وزن ۾ ڪمي ۽ ڪافي بار تہ مضر بلغم (Colestrol) جي سطح ۾ بہ ڪمي آڻن ٿا۔

سنڌن جي سور لاءِ مفید :-☆

دیسي گھ جو گهڻ وقتي استعمال نہ صرف توھان جي جسم ۾ موجود چرٻي کي گهٽ ڪري ٿو پر ھي پٺن کي بہ مضبوط بنائڻ سان گڏ ھڏين اور سنڌن جي سور جي شڪار ماڻهن جي لاءِ بہ مؤثر آھي۔ ديسي گھ سنڌن کي صحتمند رکي ٿو ۽ خاص ڪري سردين ۾ سنڌن جي سور وارن ماڻھن کي تمام مفيد آھي.

وارن کي تر رکندڙ :-☆

ديسي گھ سرديء ۾ جلد کي خشڪي کان نجات ڏياري ٿو خاص ڪري ان کي ڳاري وارن ۾ تيل طور ھڻڻ سان نہ صرف مٿي جي خشڪي ھلي وڃي ٿي پر وار چمڪدار ٿي وڃن ٿا.

اکين جي بصارت ۾ مفيد :-☆

ھن ۾ موجود وٽامن اي بصارت کي تيز ڪري ٿو جڏھن تہ اکين تي پوندڙ دٻاء جو بھترين علاج آھي ۽۽ خصوصن اکين جي بيماري گلاڪوما ۾ فائدي بخش آھي.

معدنيات جذب ڪندڙ :-☆

ديسي گھ نہ صرف غذائيت سان ڀرپور آھي پر ٻين وٽامنن ۽ معدنيات کي پاڻ ۾ جذب ڪرڻ ۾ مدد ڪري ٿو.

زخم ۾ خوراڪ طور :-☆

جيڪڏھن جسم تي ڪو زخم لڳي وڃي تہ پنھنجي خوراڪ ۾ سچو گھ شامل ڪجي ڇوجو ھي زخمن کي ڀري ٿو.

حافظي ۾ مفيد :-☆

دماغ ۽ ياداشت لاء ديسي گھ کي بھترين نسخو قرار ڏنو ويو آھي.ھي نہ صرف دماغ جي خلين کي صحتمند رکي ٿو پر حافظي کي بہ تيز ڪري ٿو.

بيڪيٽيريائي ڇوت روڪيندڙ :-☆

گھ ۾ سڻڀائين تيزاب جي ڪري بيڪيٽيريا آنڊن ۾ رھي نٿا سگهن - رڳن ۾ تراھٽ ۽ لساڻ قائم رھي ٿي.

ٻارن جا ڏند آساني سان نڪرڻ :-☆

ٻارن جي ڏند نڪرڻ وقت جيڪڏھن سچو گھ بڊن تي ھڻجي تہ ڏند آساني سان نڪري ايندا.

پوڙھائپ روڪ :-☆

 ھي پوڙھائپ روڪ Anti aging ھئڻ ڪري وڏي حد تائين جواني سان سرشار ڪرڻ وارو ٽانڪ آھي.

رت صاف ڪندڙ :-☆

ھي رت کي صاف ڪرڻ جي مڪمل صلاحيت رکي ٿو.

جسم جي افزائش ڪندڙ :-☆

جن ماڻھن جو ھاضمو ٺيڪ آھي انهن لاء ڪمال جي شي آھي. انهن جي جسم جي افزائش ڪري ٿو.

توليدي مادي کي درست ڪندڙ :-☆

جنسي بیمارین کان بچڻ لاء بھترین آھي.تولیدي مادي جي تمام بیمارین ۽ ڪمزورين کي مناسب طريقي سان روڪ ٿام ڪي ٿو.

طاقت سان ڀرپور :-☆

دیسی گھ صحت،طاقت ۽ توانائي جو ذريعو آھي. نيم گرم کير سان چمچو گھ ملائي پيئڻ سان جسم کي ٽاڪسنن کان دور ڪري ٿو. جسماني ڪمزوري ۽ جسم ۽ مزاج جي گرمي ۽ خشجي جي شڪايت دور ڪري ٿو ۽ جسم ۾ سوزش جي ڪمي ڪري ٿو.

نڇون اچڻ - نڪ ۾ خارش:-☆

سمهڻ وقت سچي گھ جا ٻہ قطرا نڪ ۾ وجهجن.

افاقو ٿيندو.

نڪ جي ھڏي جو وڌڻ:-☆

جنھن جي نڪ جي ھڏي ابتدائي وڌي رھي ھجي اھو رات جو گھ جا ٻہ ڦڙا نڪ ۾ وجهي ۽ صبح جو نيراني وات جي پڪ آڱر سان نڪ ۾ ھڻي. ھن عارضي کان نجات ملندي ويندي.

وڌيڪ پڙهو

وَڏعَڪسَل Megapixel 💎اصغر ساگر💎

ھڪ وَڏعَڪسَل Megapixel جو مطلب آھي ھڪ لک عَڪسَل Pixels. جڏھن تہ ھڪ اک ۾ 570 وَڏعَڪسَل ھوندا آھن. عددي ڪيميرائن ۽ ڪيميرا فونن جي تجزيي کي اڪثر وَڏعَڪسلن Megapixel ۾ ماپيو وڃي ٿو. مثال طور 12 وَڏعَڪسَل ڪيميرا ڪل 1 ڪروڙ 20 لک عَڪسلن Pixels سان عڪس پيدا ڪري سگهي ٿي.

A megapixel means one million pixels. The resolution of digital cameras and camera phones is often measured in megapixels. For example, a 12-megapixel camera can produce images with 12 million total pixels.

Megapixel  وَڏعَڪسَل ۔ وَڏعَڪسي ماپ

عَڪسل ۔ عَڪسِي ماپون   Pixels

Pixel عَڪسَل ۔ عَڪسِي ماپ

عَددي ۔ ڳڻپِي    Digital

وڌيڪ پڙهو

ھاضمي ناسور ۔ ھضمي سور Peptic ulcers 💎اصغر ساگر💎

ھاضمي ناسور سوڄ آھن جيڪي معدي ۔ کاڌنلي ۽ ننڍي آنڊي جي سٽاء ۾ اوسر ڪن ٿا. اھي اڪثر ڪري سوزش جي نتيجي ۾ جيوڙي آماسي جي ڪري ۽ معدي جي تيزابن جي کاڌ جي ڪري جڙن ٿا. 

Peptic ulcers are sores that develop in the lining of the stomach, lower esophagus, or small intestine. They're usually formed as a result of inflammation caused by the bacteria H. pylori, as well as from erosion from stomach acids.

Peptic ulcer

ھاضمي ناسور ۔ ھضمي ناسور

Lining  سٽاء

معدو    Stomach

Lower esophagus

ھيٺين کاڌنلي ۔ ھيٺين کاڌي جي نلي

Small intestine

ننڍو آنڊو

Inflammation  سوزش

آماسو ۔ آموسو ۔ ايڇ پائلوري جيوڙو  H. pylori bacteria

Erosion  کاڌ

معدي تيزاب Stomach acids

وڌيڪ پڙهو

يڪار گهرڙن جو ارتقا Evoluation of Eukaryotes 💎دريا خان💎

اڳارن (اڳار گهرڙن)  Prokaryotes مان مراد جاندار آهي جن ۾ واضح مرڪز Neucleus ۽ جهلي Membrane - گهڱا (گهرڙ عضوا) Organelles ناهن پاتا ويندا جڏهن تہ يڪارن (يڪار گهرڙن) Eukaryotes ۾ واضح مرڪز Neucleus ۽ جهلي Membrane ۽ گهڱا (گهرڙ عضوا) Organelles پاتا ويندا آهن. زمين تي سڀ کان پھريان يڪار گهرڙن جو ارتقا ٿي گذريو. زندگي جي شروعات جي باري ۾ هڪ مفروضو اهو بہ آهي تہ زندگي جي شروعات سمنڊن ۾ موجود گرم پاڻي جي نيڪالن جن کي آبوگرمو ڇاڻ Hydrothermal vents چئبو آهي، انھن نيڪالن شروعاتي زندگي کي شروع ٿيڻ ۽ واڌ ويجھ جي لاءِ گھربل ضروري غذائي جزا Nutrients ڏنا. جاندارن جو هڪ گروپ جن کي آرڇو Orchaea چئبو آهي جيڪو 120 سينٽي گريڊ تائين جو پد برداشت ڪري سگھي ٿو ۽ ٻين جي نسبت گھڻو گھٽ ارتقائي تبديلين مان گذريو آهي ان مفروضي جي مدد ڪندو آهي.

قديم ماحول ۾ پيدا ٿيڻ وارا غذائي جزا Neutrients زندگي کي برقرار نہ رکي پئي سگھيا ان لاءِ جيڪڏهن زندگي کي جاري رهڻو هو تہ غذائي جزن جي فراھمي جو هڪ ٻيو ذريعو گھربل هو. اها ضرورت روشنائي ترڪيب Photosynthesis جي ذريعي پوري ٿي. پھرين روشنائي ترڪيبا جاندار Photosynthetic organisms هائيڊروجن جي پيداوار لاءِ هائيڊروجن سلفائيڊ جو استعمال ڪندا هيا جنھن سان ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ کي شڳر ۾ گھٽايو ويندو هو. پوءِ پاڻي ان مقصد لاءِ استعمال ٿيڻ لڳو. روشنائي ترڪيب وسيلي نيڪال ٿيڻ واري آڪسيجن کان زمين جي فضا ۾ آهستي آهستي تبديليون اچڻ لڳيون. فضا ۾ موجود اوزون تابڪاري شعاعن کي ڇنڊڻ ڇاڻڻ لڳي ۽ زمين جو موسمي وايومنڊل تابڪاريت کان آڪسار Oxidizing بڻجي ويو ۽ گھٽ ۾ گھٽ ڪجھ زندھ جاندار آڪسيجن استعمال ڪرڻ لڳا. هتي اهو واضع ڪجي تہ هاڻي تائين زندگي صرف پاڻي ۾ ممڪن هئي پر تقريبن چار سو ويھ ملين سال اڳ موسمي وايومنڊل ۾ اوزون تھ جي گھڻي مقدار جمع ٿي وئي جيڪا سج کان ايندڙ تابڪاري شعاعن کي روڪڻ لڳي ۽ خشڪي تي بہ زندگي ممڪن ٿي وئي پر موسمي وايومنڊل جي آڪسيجن ٺهڻ جو اهو مطلب بہ هو تہ هاڻي زندگي غير معمولي شروع نٿي ٿي سگھي. پاڻمرادو پيديت Abiogenesis وارو نظريو آهي جنھن موجب زندگي بي جان شين مان وجود ۾ آئي پر پاڻمرادو پيدا ٿيڻ صرف مخصوص حالتن ۾ موجود ٿي سگھي ٿو جنھن ۾ گهٽجندڙ وايومنڊل Reducing atmosphere هڪ اهم جزو آهي. هاڻي اسان جي موسمي وايومنڊل آڪسيڪار Oxidising بڻجي چڪو آهي ان لاءِ هاڻ جاندارن جي پاڻمرادو پيدا ٿيڻ ممڪن ناهي رهيو. پھريان جاندار گھڻا سادا اڳارا Prokaryotes هئا جيڪي تقريبن 3.5 بلين سال اڳ ظاهر ٿيا. يڪارن Eukaryotes بابت خيال آهي تہ اهي پھريون ڀيرو 1.5 بلين سال اڳ ظاهر ٿيا. 

يڪار گهرڙن Eukaryotes بابت نظريا:-

يڪارن جي ارتقاء بابت ٻہ مفروضا خيال پيش ڪيا ويندا آهن. پھريون جنھن کي منجھ پيدي مفروضو Endosymbiont hypothesis چئبو آهي، ان موجب ڪجھ جاندارن ٻين جاندارن کي ڳھي کائي ڇڏيو ۽ هضم ڪرڻ بجاء انھن کي مضبوط ڪيو ڪيو جنھن سان يڪارن جي شروعات ٿي، مثال طور ماڳوٽي Mitrochondrion جي باري ۾ اهو نظريو خيال ڏنو ويندو آهي تہ هڪ آڪسيجن خور غير واسي اموبي Anaerobic amoeboid ھڪ واسي جيوڙي Aerobic bacteria کي ڳھي ڇڏيو ۽ هضم ڪرڻ جي بجائي ان کي مظبوط ڪيو جنھن سان اھو واسي جيوڙو Aerobic bacteria غير واسي اموبي Anaerobic amoeboid جي اندر ماڳوٽو بڻجي ويو. مائٽوڪونڊريا ۾ الڳ سان موجود ڄڻ ڪڙي DNA ان مفروضي جي تائيد ڪندي آهي. 

يڪارن جي ارتقاء کي بيان ڪرڻ واري ٻئي مفروضي کي جهليو غلافي مفروضو Membrane invagination hypothesis چيو ويندو آهي. ان مفروضي موجب اڳارن prokaryotes جي گهرڙي جي جهلي اندر دٻجي وئي ۽ ان جي جينياتي مواد Genetic material کي وڪوڙي وڌو. جهلي جي منجھ غلافيت Invagination مان ٻٽي جهلي وارا گهڱا Double membrane bounded organelles پاڻمرادو وجود ۾ آيا ۽ پوءِ ارتقاء وسيلي يڪارا Eukaryotes ماڳوٽي Mitochondrion ۽  سارنگي Chloroplast وغيرھ ۾ تبديل ٿي ويا. يڪار گهرڙي جي ارتقاء جو صحيح ميڪانيت Mechanism جيڪو بہ هيو، يڪار گهرڙي جي بڻجڻ کان زندگي جي پيچيدگي ۽ وسعت ۾ ڊرامائي واڌارو ٿيو. شروع ۾ نوان بنجڻ وارا يڪار گهرڙا گھڻو ڪري اڪيلا رهيا پوءِ بہ انھن پاڻ ۾ ملي ڪري پيچيدھ جوڙجڪ بڻائي ورتي ۽ گهڻ گهرڙي جاندارن Multi cellular organism جي بڻجڻ جي وجھ بڻيا.

اڳارا ۔ اڳار گهرڙا Prokaryotes

مرڪز ۔ ناڀ Neucleus

 جهلي Membrane

گهڱا ۔ گهرڙي جا عضوا Organelles

گهڱو ۔ گهرڙي جو عضوا Organelle

 آبوگرمو ڇاڻ Hydrothermal vents

 غذائي جزا Nutrients

 آرڇو Orchaea

روشنائي ترڪيب Photosynthesis

روشنائي ترڪيبا جاندار   Photosynthetic organisms

آڪسار Oxidizing

 پاڻمرادو پيديت ۔ ازخود پيديت Abiogenesis

گهٽجندڙ وايومنڊل Reducing atmosphere

 يڪارا ۔ يڪار گهرڙا Eukaryotes

Endosymbiont hypothesis

منجھ پيدي نظريو ۔ پاڻ ۾ پيدا ٿيڻ وارو نظريو

 ماڳوٽو   Mitrochondrion

 ماڳوٽا   Mitrochondria

واسي جيوڙو    Aerobic bacteria

غير واسي اموبو   Aerobic amoeboid

 اموبو     Amoeboid

ڄڻ ڪڙي ۔ کھ    DNA

Membrane invagination hypothesis

جهليو منجھ غلافي مفروضو ۔ پردي منجھ غلافي مفروضو

جينياتي مواد ۔ ڄڻ مواد   Genetic material

 منجھ غلافيت Invagination

Double membrane bounded organelles

ٻٽي جهلي وارا گهڱا ۔ ٻٽي جهلي وارا گهرڙي عضوا

سارنگو ۔ سبزو    Chloroplast

ميڪانيت Mechanism

گهڻ گهرڙي جاندار Multicellular organism

وڌيڪ پڙهو