وٽامن اِي Vitamin E | اصغر ساگر

وٽامن اِي سڻڀ وارين غذائن ذريعي جسم ۾ داخل ٿئي ٿي پر جيڪڏھن ھاضمي جو سرشتو درست ناھي ۽ جيرو فعال ناھي تہ سڻڀيون شيون ھضم نہ ٿين ٿيون جنھن جي ڪري وٽامن اي جي ڪمي ٿي وڃي ٿي. وٽامن اِي جي کوٽ جي ڪري رت جي کوٽ ٿي وڃي ٿي. رت جي کوٽ جي ڪري رنگت پيلي ٿي وڃي ٿي ۔ چڪر اچن ٿا ۔ آت اچن ٿا ۔ اکين جي سامهون انڌيرو اچي وڃي ٿو ۽ ھر وقت غنودگي ڇانيل رھي ٿي. اھي سڀ علامتون وٽامن اي جي کوٽ کي ظاھر ڪن ٿيون. وٽامن اِي جي کوٽ جي ڪري وزن تيزي سان ڪري ٿو ۔ جسماني عضوا ۽ ڏورا ڪمزور ٿي وڃن ٿا ۔ بک نٿي لڳي ۔ چمڙي تي سوڄ ٻرھل جي ڪري داغ پئجي وڃن ٿا ۔ نظر جي ڪمزوري سان گڏ دل ۽ جيري جو مختلف بيماريون اچي وڃن ٿيون.

Edema                            (ٻرھل (رڳن ۾ پاڻي اچڻ

وٽامن اِي ۾ ھي شيون اچن ٿيون.

◀دالون

◀تيلي ٻج

◀سبزيون

◀کير

◀مکڻ

◀موسمي ميوا

⏪دالون :-

◀مٽر ۔ چڻا ۔ منڱ ۔ اڙد ۔ مسور وغيرھ

⏪تيلي ٻج :-

◀سرنھن ۔ ڄانڀو ۔ سورج مکي ۔ سويابين ۔ مڪئي جو تيل ۔ زيتون جو تيل ۔ کوپري جو تيل وغيرھ

⏪ساڳ :-

◀سرنھن جو ساڳ ۔ جهل جو ساڳ ۔ مٽرن جو ساڳ ۔ چڻي جو ساڳ وغيرھ

⏪کير مان ٺھندڙ شيون :-

◀مکڻ ۔ ڏھي ۔ رٻڙي ۔ کڙ ۔ لسي وغيرھ

⏪ماس واريون شيون :-

◀گوشت ۔ مڇي ۔ بيدو ۔ جيرو وغيرھ

⏪ڀاڄيون :-

◀پٽاٽو ۔ گل گوبي ۔ بند گوبي ۔ واڱڻ ۽ کيرو وغيرھ

⏪ميوا :-

◀گجر ۔ ڪيوي ۔ ايڪڏو ۔ چلغوزو ۔ زردالو ۔ املوڪ ۔ اسٽرابيري - نارنگي - چقو ۔ صوف ۔ ڪيلو ۽ انگور وغيرھ

⏪گريون :-

◀بوھي منڱ ۔ باداميون ۔ نيزا ۔ پستا ۔ اخڙوٽ ۔ تر ۔ کاڄا وغيرھ

ياد رکڻ کپي تہ فرج ۾ رکيل شين ۾ وٽامن اِي جي کوٽ ٿي وڃي ٿي. گهرن ۾ تريل شين جيئن ڪڪڙ ۔ مڇي ۔ پٽاٽي جا چپس کي ترڻ سان وٽامن اِي ضايع ٿي وڃي ٿي. وٽامن اي کي بحال رکڻ لاء گجرن کي استعمال ڪرڻ کپي ۽ گجرن مان ٺھندڙ شين گجريلو ۔ گجر جو حلوو ۽ رس استعمال ڪرڻ کپي.

وٽامن اِي جي کوٽ موروثي ٿئي ٿي. جيڪڏھن والدين ۾ وٽامن اِي جي کوٽ آھي تہ تہ اولاد ۾ بہ وٽامن اِي جي کوٽ ٿي وڃي ٿي. وٽامن اِي جي کوٽ پوري ڪرڻ لاء ٻارن کي ڪڏھن بہ ڊٻي وارو کير نہ پيارجي پر ماء جو کير بھتر آھي. ٻارن لاء بھترين کير ڳئون جو کير آھي جيڪو پٽڙو ھجڻ ڪري جلد ھضم ٿي وڃي ٿو ۽ ٻارن جي ذھني ۽ جسماني نشونما تيزي سان ٿئي ٿي.

⏪وٽامن اِي جا فائدا :-

◀جنسي رغبت ڏيندڙ :-

وٽامن اِي جنسي رغبت ڏئي ٿي ان ڪري مردن ۽ عورتن کي وٽامن اي ضرور کائڻ کپي. اسان جي جسم ۾ غدود ھارمون خارج ڪن ٿا جيڪي جنسي خواھش کي اڀارين ٿا.

◀اپتي جزا وڌائيندڙ :-

ھي وٽامن مردن ۽ عورتن جي توليدي صحت لاء ضروري آھي. جن ماڻهن ۾ وٽامن اي جي کوٽ ٿئي ٿي اھي جلدي پوڙھا ٿي وڃن ٿا. وٽامن اِي جي ڪري چمڙي نرم ملائم رھي ٿي ۽ اعصاب ۽ تناسلي غدود توانا رھن ٿا ۽ سنڍپڻي جي شڪايت نٿي رھي.

◀سياري ۾ توانائي ڏيندڙ :-

وٽامن اِي جسم ۾ گرمي پيدا ڪري ٿي ۽ عضون کي تحرڪ ڏئي ٿي. ان ڪري سياري ۾ گريون ضرور کائڻ کپن ۽ مکڻ توڙي بصري استعمال ڪرڻ کپي ڇوجو ڳڙ سان جڏھن مکڻ ملي ٿو تہ ھڏ کي طاقت ڏئي ٿو ۽ اھا پيدا ٿيندڙ توانائي عمر ڀر محفوظ رھي ٿي.

نوٽ :- جن کي بي پي ھجي - جن کي سائي ھجي ۔ جن جي ڪريٽين وڌيل ھجي يا جيڪي جسم ۾ ٿلها ھجن انهن کي وٽامن اي استعمال نہ ڪرڻ کپي.

گهرڙاتي تبديلي آڻيندڙ :-
وٽامن اي ۾ سڻڀائون تيزاب (Fatty acid) بہ موجود ٿئي ٿو جيڪو گهرڙاتي تبديلي (Metabolism) تي مثبت اثر مرتب ڪري ٿو، ھي سڻڀائون تيزاب دماغی فعل ۽ اعصابی نظام تي بہ مثبت اثر مرتب ڪري ٿو.

◀تڪسيد روڪ :-
سچو گھ ۔ مکڻ ۽ گريون وٽامن اي ۾ اچي وڃن ٿيون جيڪي تڪسيد روڪ آھن. عام تيل کي پچائڻ سان  ان ۾ Free radicals تڪسيدي جز پيدا ٿي وڃن ٿا جيڪي مختلف بيمارين جو سبب بنجن ٿا. ان جي ابتڙ سچي گھ ۾ Saturated bonds رچيل بندن تي مشتمل چڪنائي ٿئي ٿي جنھن جي ڪري Free radicals تڪسيدي جز  تمام گهٽ ٺھن ٿا. ان ڪري وٽامن اي استعمال ڪرڻ سان اعصابي ۽ دلي بيمارين جو خدشو نٿو رھي.

◀نقصانڪار تڪسيدي مرڪب ڪڍندڙ :-
وٽامن اي طاقتور تڪسيد روڪ آھي جيڪا جسم مان نقصانڪار آڪسي مرڪب Harmful oxygen compounds ڪڍي ٿي جن کي آزاد تڪسيدي جز Free radicals چئبو آھي. محققن جي اميد مطابق وٽامن سي ڪينسر ۽ دلي بيمارين کي کي روڪيندي.

◀پوڙھائپ روڪيندڙ :-
وٽامن اي سڻڀ ۾ حل ٿيندڙ وٽامن Fat soluble vitamin آھن جنھن کي ڪل 8 مرڪب آھن جن مان ھڪ مرڪب انسان لاء ڪمائتو آھي. ھن کي Alpha-tocopherol سڏيو وڃي ٿو جيڪو تڪسيد روڪ Antioxidant  ھئڻ ڪري پوڙھائپ کي روڪي ٿو ۽ چمڙي تي گهنج ٿيڻ نٿو ڏئي.

◀نمونيا کي ختم ڪندڙ :-
جيڪي ماڻھو سگريٽ نوشي ڪن ٿا ۽ سگريٽ نوشي جي ڪري نمونيا ٿئي ٿي انهن لاء نمونيا اڪسير آھي. وٽامن اي استعمال ڪرڻ سان 35 سيڪڙو نمونيا جو اثر گهٽجي وڃي ٿو.

◀معدي جو السر ختم ڪندڙ :-
جڏھن جسم ۾ خشڪي اچي وڃي ٿي تہ معدي جو السر ۽ ٻيا عارضا جنم وٺن ٿا. ھڪ معدي جو السر جسم جي خشڪي جي ڪري پيدا ٿئي ٿو ان حالت ۾ مکڻ ۽ گريون معدي کي تر ڪري رڳن کي سڻڀيدار ڪن ٿيون نتيجي طور معدي جو السر ختم ٿي وڃي ٿو ڇوجو وٽامن اي ڇوت ۽ زخمن کي ڀري ٿي.

◀نمونيا کي ختم ڪندڙ :-
جيڪي ماڻھو سگريٽ نوشي ڪن ٿا ۽ سگريٽ نوشي جي ڪري نمونيا ٿئي ٿي انهن لاء نمونيا اڪسير آھي. وٽامن اي استعمال ڪرڻ سان 35 سيڪڙو نمونيا جو اثر گهٽجي وڃي ٿو.

◀معدي جي اصلاح ڪندڙ :-
جڏھن جسم ۾ خشڪي اچي وڃي ٿي تہ معدي جو السر ۽ ٻيا عارضا جنم وٺن ٿا. ھڪ معدي جو السر جسم جي خشڪي جي ڪري پيدا ٿئي ٿو ان حالت ۾ مکڻ ۽ گريون معدي کي تر ڪري رڳن کي سڻڀيدار ڪن ٿيون نتيجي طور معدي جو السر ختم ٿي وڃي ٿو ڇوجو وٽامن اي ڇوت ۽ زخمن کي ڀري ٿي.

◀اولاد ڏيندڙ :-
جيڪڏھن مرد ۽ عورت وٽامن جي غذا کان محروم ھجن تہ اھي توليدي جزن کان محروم ٿي وڃن ٿا يعني اولاد کان محروم ٿي وڃن ٿا. وٽامن اي نہ ھئڻ ڪري پھرين عورت کي پيٽ نہ ٿو ٿئي ۽ جيڪڏھن پيٽ ٿي وڃي ٿو تہ ٻار پيٽان ڪري پوي ٿو. اھي عورتون جن جو بار بار ٻار ڪري ٿو انهن کي وٽامن اي جو استعمال ڪرڻ کپي اسقاط اتي رڪجي وڃي ٿو ۽ ٻار نٿو ڪري.

نوٽ :- جن کي بي پي ھجي - جن کي سائي ھجي ۔ جن جي ڪريٽين وڌيل ھجي يا جيڪي جسم ۾ ٿلها ھجن انهن کي وٽامن اي استعمال نہ ڪرڻ کپي.